دلیل بلاتکلیفی آزادسازی سهام عدالت چیست؟ 

از اردیبهشت ماه سال ۹۹ آزادسازی سهام عدالت متوقف شده است و سهامداران از حق فروش و دریافت وجه نقد نتیجه از فروش سهام عدالت محروم هستند.
به شرح صفحه اقتصاد، از دولت نهم طرحی تحت عنوان سهام عدالت اجرایی شد که بنا داشت اقشار کم حقوق جامعه را در سهام داری شرکت های دولتی شریک کند و سهام شرکت هایی را به دهک های پایین تر جامعه واگذار کند که به نوعی اندوخته گذاری برای این اقشار به حساب بیاید. این طرح شامل سهام حدود 50 شرکت دولتی مشمول اصل 44 قانون اساسی، که خصوصی‌سازی برخی کوشش‌های اقتصادی را مجاز می‎داند، می‌شود. افرادی که سهام عدالت به اون‌ها وابستگی گرفته جزو سهامداران شرکت‌های بورسی و فرابورس در نظر گرفته می‌شوند. هرچند واجب به ذکر است که فقط 70 درصد این شرکت‌ها در بورس وجود دارند و سهامشان قابل معامله در بورس است.

در پاسخ به این سوال که سهام عدالت به چه کسانی وابستگی می گیرد باید گفت که تاکنون تقریبا بیش از 49 میلیون نفر در سامانه سهام عدالت بعنوان مشمولان سهام عدالت معروف‌اند که در 18 مرحله شناسایی شده‌اند. همانطور که نزد‌تر به اون نشانه شد مشمولان سهام عدالت بیشتر افراد کم حقوق جامعه هستند که در گروه‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند:

مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی که در رده اول افرادی قرار می‌گیرند که مشمول سهام عدالت هستند. این گروه سهام بیشتری نسبت به سایر گروه‌ها دریافت کرده و بعنوان گروه‌های تخفیف‌دار معروف هستند.

روستاییان و عشایر، زنان سرپرست خانوار ، گروه‌های کم فراوانی همانند خبرنگاران و خادمان عبادتگاه، کارگران فصلی ساختمانیو کارمندان و بازنشستگان دولتی.

روش مستقیم و غیر مستقیم در آزاد سازی سهام عدالت

مدیریت سهام عدالت شامل دو روش مستقیم و غیر مستقیم می شود که به ردیف به شرح زیر می باشد:

1-در روش مستقیم آزاد سازی سهام عدالت و سهامداری، مالکیت و مدیریت سهام عدالت بدون هیچ گونه واسطه به خود فرد سهام دار منتقل می شود.

یعنی در این روش مستقیم وظیفه مدیریت، نگه داری و محافظت از سهام بر وظیفه ی خود سهام دار است.

در این روش همانند هر شخص عادی دیگری که در بورس کوشش می کند باید در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) احراز هویت و نام نویسی کنید و شخصا به فروش سهام خود بپردازید.

2-در شکل انتخاب روش غیر مستقیم برای آزاد سازی سهام عدالت مالکیت و مدیریت این سهام به شرکت های اندوخته گذاری استانی واگذار خواهد شد.

در این روش شرکت های اندوخته گذاری هر استان وظیفه مدیریت سهام شما را دارند و شما فقط سود ماهیانه از سهامی که تحت مدیریت اون ها قرار دارد رادریافت می کنید.

در این شکل فرد نمی تواند شخصاً سهم های موجود در بسته سهام عدالت را به فروش برساند.

واجب به ذکر است ارزش سهام عدالتی که به حدود 50 میلیون ایرانی واگذاری شده است حدود 1000 هزار میلیارد تومان است که تقریبا 500 هزار میلیارد تومان به روش مستقیم و 500 هزار میلیارد تومان اون به روش غیر مستقیم توسط افراد تحت مدیریت قرار گرفته است. همچنین بسته به میزان جمعیتی که هر استان دارد ارزش پرتفویی که در اختیار اون ها است از 10 تا 50 هزار میلیارد تومان است.

ابهامات پیرامون سهام عدالت روز به روز زیادتر می شود

در هر دو روش مستقیم و غیر مستقیم ابهاماتی وجود دارد که هنوز رفع نشده است. چه افرادی که روش مستقیم و چه افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده اند با چالش های مختلفی روبرو هستند.

افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند، فقط یکبار اون هم در اردیبهشت ماه سال 1399 می توانستند سهام خود را بفروشند و پس از اون تا کنون اجازه ی فروش سهام داده نشده است.

اما وضعیت برای کسانی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده اند کمی پیچیده تر هم شده است. برای چی که این افراد که مدیریت سهام عدالت اون ها در اختیار شرکت های استانی است در بسیاری از نمادهای این شرکت ها، با توقف نماد روبرو هستند و عملا مشخص نیست، سهام افراد در چه وضعیتی است و صرفا این افراد باید به سودی که برای اون ها ریخته می شود راضی باشند و اختیار هیچ دخل و تصرفی را در وضعیت سهام خود ندارند. ابهام قضیه زمانی جدی می شود که در ساز و کار این شرکت های استانی ورود کنیم، سوالاتی از قبیل اینکه هیئت مدیره ی این شرکت ها به چه شکل تعیین می شوند؟ حقوق اعضای هیئت مدیره شرکت های استانی از کدام محل واریز می شود؟ آیا حقوق این افراد از مانده ی سود سهام عدالت افرادی که سهام خود را دریافت نکرده اند پرداخت می شود؟ اساسا وضعیت نماد های سهام شرکت های استانی به چه شکل است؟

وضعیت سهام عدالت چه می شود؟

پیمان حدادی مشاور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به برخی از سوالات و ابهامات مطرح شده پیرامون سهام عدالت گفت: آزاد سازی سهام عدالت انجام شده است و در بلاتکلیفی نیست، اما با توجه به شرایط بازار، فعلا امکان خرید و فروش برای سهامداران روش مستقیم وجود ندارد، البته روش هایی در دست بررسی هست که سهامدارن روش مستقیم به چه شکلی می توانند سهام خود را بفروشند، اما هنوز به تصمیم نهایی نرسیده است و زمانی که به راه حل مشخصی برسیم اون را اطلاع رسانی می کنیم.

وی در خصوص سهامداران روش غیر مستقیم نیز افزود: سهامداران شرکت های سهام استانی (روش غیر مستقیم)، با توجه به اینکه مجامع مالی این شرکت ها در دو سال قبل برگزار نشده و شکل های مالی در این دو سال به تصویب مجمع سهامداران نرسیده است و همچنین مدیرانی که در این شرکت ها هستند، قبل از آزادسازی سهام عدالت(قبل از اردیبهشت ماه سال 1399) انتخاب شده اند و نیاز است که مجمع در خصوص انتخاب اعضای هیئت مدیره هم بر گزار شود. واجب به ذکر است که با تصویب شورای عالی بورس نماد های شرکت های استانی در اسفند ماه سال 99 متوقف شده اند و این نماد ها سپس از برگزاری مجامع مربوط به انتخاب هیئت مدیره بازگشایی خواهند شد.

حدادی اضافه کرد: البته برای سهامداران سهام شرکت های استانی یا همان افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کردند به احتمال فراوان در آینده محدودیت هایی برای فروش سهام شان اعمال خواهد شد.

همچنین حدادی درباره ی تاریخ برگزاری مجامع شرکت های استانی گفت: بر پایه مصوبات شورای عالی بورس، مقدمات برگزاری این شرکت ها در حال انجام است و به نظر می رسد تا یک ماه آینده مجامع این شرکت ها برگزار می شوند.

واجب به ذکر است بخشی از سهام عدالت که شامل شرکت های بورسی و فرابورسی نیست (حدود 13 شرکت)، بنا بر این است که سهام این شرکت ها به یک هلدینگ، تحت عنوان «هلدینگ ایرانیان» اختصاص داده شود که این هلدینگ توسط سازمان خصوصی سازی تاسیس شده است و در مراحل ثبت است و سهام اون به 9 میلیون نفری که هم روش مستقیم و هم روش غیر مستقیم را انتخاب کردند اختصاص داده خواهد شد.

همچنین گفتنی است که حدادی چندی نزد در مصاحبه ای درباره ی حقوق اعضای هیئت مدیره شرکت های استانی گفته بود:  سهام عدالت مستقیما در اختیار مردم قرار گرفته است و تعاونی‌ها نیز همانند مردم، سهامدار شرکت‌های اندوخته‌گذاری استانی شدند. تعاونی‌ها اعتقاد دارند که مردم سهامدار شرکت‌های اندوخته‌گذاری استانی نیستند و تمام سهام این شرکت‌ها وابسته به تعاونی‌هاست. این در حالی است که چنین موضوعی صحیح نیست و تعاونی‌ها تصمیم دارند خود را به نام نهادی واسط درنظر بگیرند. از سوی دیگر، حقوق تعاونی‌ها بر پایه مصوبه سال های قبل شورای عالی بورس پرداخت شده و طبق خوداظهاری تعاونی‌ها، پرداخت 75درصد از این حقوق پژوهشگر شده است. با این حال، باید توجه داشت که نمی توان حقوق کارکنان تعاونی‌ها را از سود سهامداران پرداخت کرد. اون هم در شرایطی که بسیاری از این تعاونی‌ها در سال‌های اخیر فعالیتی نداشتند.

منبع: تسنیم