روز اربعین حسینی در سال 1401 چه روزی است؟+ اعمال روز اربعین حسینی

در این مطلب از صفحه اقتصاد، به توضیحاتی درباره روز اربعین حسینی در سال 1401 و اعمال روز اربعین حسینی خواهیم پرداخت، با ما دنبال باشید.

تاریخ دقیق اربعین حسینی در تقویم شمسی برابر است با :

روز شنبه ۲۶ شهریور سال ۱۴۰۱

تاریخ دقیق اربعین حسینی در تقویم قمری برابر است با :

روز شنبه ۲۰ صفر سال ۱۴۴۴

تاریخ دقیق اربعین حسینی در تقویم میلادی برابر است با :

روز شنبه ۱۷ سپتامبر سال ۲۰۲۲

اربعین حسینی چهلمین روز پس از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورای سال ۶۱ق که با ۲۰ صفر مصادف است. براساس برخی از تعریف‌ها، اسیران کربلا روز ۲۰ صفر سال ۶۱ قمری در بازگشت از غذا، برای بازدید مدفن امام حسین(ع) به کربلا رفتند؛ البته گروهی از علما همچون شیخ سودمند و شیخ طوسی تصریح کرده‌اند که اسرا در بازگشت از غذا به مدینه رفتند. همچنین جابر بن عبدالله انصاری، در این روز به‌عنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(ع) آماده شده است. براساس قول معروف، سر امام حسین(ع)، در روز اربعین به بدنش در کربلا ملحق شد.

بازدید اربعین از اعمال ویژه این روز است و بنابر روایتی از امام حسن عسکری(ع) از علامت‌های مؤمن دانسته شده است.

۲۰ صفر در ایران تعطیل رسمی است و شیعیان در این روز عزاداری می‌کنند. پیاده‌روی اربعین شیعیان به سوی کربلا، یکی از پهناور‌ترین مراسم عزاداری شیعیان بوده و در زمره بزرگترین اجتماعات مذهبی دنیا قرار گرفته است.

بازدید اربعین

در حدیثی از امام حسن عسکری(ع) بازدید اربعین یکی از پنج علامت برای مؤمن شمرده شده است. بازدید‌نامه‌ای برای روز اربعین از امام راستگو(ع) تعریف شده است. شیخ عباس قمی این بازدید‌نامه را در مفاتیح الجنان در باب سوم سپس از بازدید عاشورا غیر معروفه، با عنوان بازدید اربعین تعریف کرده است.

به گفته قاضی طباطبایی بازدید روز اربعین در نزد شیعیان بازدید «مَرَدّ الرَّأس» نیز خوانده می‌شود. مَرَدُ الرأس یعنی بازگرداندن سر، و منظور اون است که در این روز که اسرای اهل بیت به کربلا بازگشتند سر امام حسین(ع) را نیز به کربلا آوردند و دفن کردند.

روز اربعین در ایران

اربعین حسینی، چهلمین روز پس از شهادت امام حسین (ع) می باشد که با ۲۰ صفر مصادف است. معروف است که اسیران کربلا روز ۲۰ صفر سال ۶۱ق در بازگشت از غذا، برای بازدید مدفن امام حسین(ع) به کربلا آمده‌اند.

اربعین در لغت به معنی چهلم است و در اصطلاح به بیستم صفر ۶۱ هجری قمری، چهلمین روز کشته‌شدن حسین بن علی فرزند علی بن ابی طالب و فاطمه زهرا، امام سوم شیعیان اطلاق می‌گردد. اربعین، مطابق نظر شیخ سودمند در مسارالشیعه و شاگردش شیخ طوسی در مصباح المتهجد، تاریخ بازگشت اهل مرقد از غذا (دمشق) به مدینه است.

راهپیمایی اربعین

قاضی طباطبایی در کتاب مطالعه درباره اول اربعین سیدالشهداء می‌نویسد: حرکت به سوی کربلا در روز اربعین از تاریخ امامان معصوم(ع) در بین شیعیان رایج بوده است و شیعیان حتی در تاریخ بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت مقید بوده‌اند. توصیه به بازدید اربعین دلیل شده است که شیعیان به مخصوص ساکنان عراق، از نقاط مختلف این سرزمین به سوی کربلا حرکت کنند. این حرکت که غالباً به شکل پیاده شکل می‌گیرد یکی از پرجمعیت‌ترین راهپیمایی‌ها در دنیا شمرده می‌شود. پس از سقوط حزب بعث عراق فراوانی این زائران چند برابر شده است، به طوری که شرح‌ها از وجود ۱۵ میلیون زائر در سال ۱۳۹۲ش، حدود ۲۰ میلیون در سال ۱۳۹۳ش و ۲۷ میلیون در سال ۱۳۹۴ش خبر داده‌اند.

آمار وزارت سرزمین عراق حاکی از اون است که در سال ۱۳۹۲ش دست‌کم یک میلیون و ۳۰۰ هزار زائر خارجی به عراق آمده و در راهپیمایی اربعین شرکت کرده‌اند.

روز اربعین در کشورهای مختلف

دوستداران اهل بیت در کشورهای مختلف دنیا حتی در دور افتاده ترین کشورها ندای لبیک یا حسین سر می دهند و مهربانی اهل بیت هر ساله در قلب مسلمانان دنیا زیادتر و زیادتر می شود.

هر ساله زائرانی از کشورهای مختلف آسیایی، افریقایی و امریکا در گردهمایی بزر اربعین شرکت دارند که بیشترین زائران از کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، افغانستان، پاکستان، هند، سوریه، مالزی، اندونزی، ترکیه و لبنان هستند.

برای چی تاریخ روز اربعین هر سال تغییر می کند؟

روز اربعین در ایران، ۲۰ صفر، چهلمین روز پس از شهادت امام حسین (ع) است. و به دلیل قمری بودن این تاریخ در ایران روز اربعین تاریخ هجری شمسی ثابتی ندارد و هر ساله این روز در تقویم شمسی ما در حال تفریح است.

این اتفاق به این خاطر می افتد که تعداد روز های ماه قمری 354 روز است و تعداد روز های شمسی 365 روز که در سال کبیسه به 366 روز نیز تغییر پیدا می کند. از این رو روز های ماه قمری با روز های ماه شمسی و میلادی کاملا متفاوت است و در هر سال 11 روز و یا زیادتر تغییر پیدا می کند و به موجب همین تغییرات ۲۰ صفر یعنی روز اربعین حسینی در هر سال شمسی و میلادی یک روز متفاوت را علامت می دهد.

برای چی برای حسین بن علی علیه السلام عزاداری اربعین برپا می کنند؟

در این باره شاید ساده‌ترین پاسخ این باشد که بزرگی مصیبت وارده بر امام حسین (ع) و اهل بیت ایشان بر هیچ کس پوشیده نیست. حسین (ع) از همه چیز خود گذشت٬ تا دین حق زنده بماند.

بزرگی این مصیبت به حدی است که جناب زراره بن اعین (ره) که از اکابر اصحاب اهل بیت و فقهای شیعه امامیه است، از حضرت امام راستگو (ع) تعریف کرده:  «قال ابوعبدالله(ع): یا زراره! إن السماء بکت علی الحسین (ع) أربعین صباحا بالدم، و إن الأرض بکت علیه أربعین صباحا بالسواد، و إن الشمس بکت اربعین صباحا بالکسوف والحمره، و إن الملائکه بکت علیه أربعین صباحا و… .» (کامل الزیاره، ص ۸۱ و مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۲۱۵)

آنچه از مضمون این روایت بر می آید این است که، بر این مصیبت زمین و تاریخ و آسمان چهل شبانه روز ناله سر دادند و گریستند.

اما در این باب که منشا و خاستگاه اربعین حسینی چیست؛ دو تعریف با اعتبار وجود دارد: نخست در روایات و تعریف های فراوان آمده؛ اربعین روزی است که اسرای کربلا از غذا به مدینه مراجعت کردند. البته در برخی از منابع هم آمده است که اربعین روزی است که کاروان اسرای کربلا به خاک کربلا و بر مزار شهدای کربلا رسیدند و ناله و عزاداری سر دادند.

در این بین سید بن طاوس در «لهوف»، اربعین را روز بازگشت اسرا از غذا به کربلا ذکر کرده است. وی می‌نویسد: «زمانی اسرای کربلا از غذا به سو عراق بازگشتند، به راهنمای کاروان گفتند: ما را به کربلا ببر. بنابراین اون‌ها به محل شهادت امام حسین آمدند. سپس در آنجا به اقامه عزا و گریه و زاری برای اباعبدالله پرداختند …» (۱)

اما تعریف اول (مراجعت اسرای کربلا به مدینه در روز اربعین) معتبرتر و نزدیک تر به واقع است.

شهید مطهری در این خصوص که اهل بیت امام حسین (ع) در روز اربعین به کربلا آمده اند٬ اعتقاد دارد که اون را عقل تایید نمی کند و در منابع دسته اول و با اعتبار نیامده است. (۲)

برخی دیگر از مورخان هم به طور صریح و هم غیر صریح این مطلب را انکار نموده‌اند.

شیخ سودمند در «مسار الشیعه» آورده است: «روز اربعین، روزی است که اهل بیت امام، از غذا به سوی مدینه مراجعت کردند. و نیز روزی است که جابر بن عبدالله انصاری برای بازدید امام حسین (ع) درون کربلا شد». (۳)

رسول جعفریان هم می‌نویسد: «شیخ سودمند در ارشاد، ابومخنّف در مقتل الحسین، بلاذری در انساب الاشراف، دینوری در اخبار الطوال و أبن سعد در الطبقات الکبری، نشانه‌ای به بازگشت اسرا به کربلا نکرده‌اند». (۴)

اما به تعبیر دوم اربعین روزی است که، طبق روایات و تعریف قول های با اعتبار، جابر بن انصاری نخستین فردی بود که قبر حضرت حسین و یارانش را بازدید کرد. به عبارتی نخستین بازدید امام حسین در روز اربعین، از سوی جابر بن عبدالله انصاری شکل گرفته است.

شاید از همین روست که از اون به سپس، بر بازدید اون حضرت در اربعین به نام عملی مستحب تاکید شده است.

تا جایی که در روایت با اعتبار از امام حسن عسکری (ع) در بین پنج علامت مومن، خواندن و بازدید اربعین سالار شهیدان ذکر و از علائم شیعه بودن شمرده شده است.

امام حسن عسکری علیه‌السلام فرمودند: «علامات المؤمن خمس: صلاة احدی و الخمسین و زیارة الاربعین والتختم فی الیمین و تعفیر الجبین والجهر ببسم‌اللّه ‌الرحمن‌الرحیم؛ علامت‌های مؤمن و شیعه، پنج چیز است: اقامه نماز پنجاه و یک رکعت، بازدید اربعین حسینی، انگشتر در دست راست کردن، سجده بر خاک و بلند گفتن «بسم‌اللّه‌الرحمن‌الرحیم».

با این توضیحات، به نظر می‌رسد؛ در خصوص ورود جابر بن عبدالله انصاری در روز اربعین سال ۶۱ هجری به کربلا، بین منابع تاریخی چندان اختلافی نباشد. چنانچه شیخ طوسی هم می‌نویسد:

«روز اربعین روزی است که جابر بن عبدالله انصاری صحابی رسول خدا (ص) از مدینه برای بازدید قبر امام حسین (ع) به کربلا آمد. او اولین زائری بود که قبر بزرگوار اون حضرت را بازدید کرد».

از همین روست که بازدید مرقد مطهر امام حسین علیه السلام و یاران باوفای او، چند سالی است که فراوان بیش از قبل مورد توجه قرار گرفته است. تا جایی که زن و مرد و پیر و کم سن، از هر کوی و دیاری پای در راه کربلا و سرزمین نینوا می‌گذارند. پیاده‌روی اربعین، نمادی شده از وحدت امت اسلامی و عشق و ارادت خالصانه به امام شهیدان.