[ad_1]
همه ما تقریبا می دانیم که فوبیا چیست اما در این نوشته تعریف دقیق فوبیا، انواع فوبیا، علائم فوبیا، تفاوت خوف و فوبیا و دلیل و منشا فوبیا بررسی می شود تا به شکل علمی تری بدانیم فوبیا چیست.
در این پست تلاش می کنیم اطلاعات سودمند و کاملی در رابطه با تعریف فوبیا (phobia)، علل بوجود آمدن فوبیا، انواع فوبیا، علائم فوبیا، تفاوت خوف و فوبیا، منشأ فوبیا و اینکه آیا فوبیا قابل معالجه است یا نه در اختیار شما قرار دهیم. امیدواریم با مطالعه ی این پست پاسخ سوالات خود را پیدا کنید.
فوبیا چیست (phobia)
فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که به عقیده برخی متخصصان، ریشه ژنتیکی دارد یعنی افرادی حتما در سابقه خانوادگی این علائم را داشته اند. اما یک سری از جاری شناس ها همانند رفتارگراها معتقدند که لزوما ژنتیکی نیست و ممکن است یاد گرفته شده باشد؛ مثلا اتفاقی برای فرد در دوران بچگی افتاده و او ترسیده است. پس اون خوف در ذهنش می ماند و هر اتفاق مشابهی برایش بیفتد. همان خاطره و خوف اولیه زنده و تداعی می شود. در ادامه با جزئیات بیشتری می گوییم که فوبیا چیست و انواع فوبیا کدامند.
فوبیا چیست؟ تعریف فوبیا
فوبیا چیست؟ آیا فوبیا قابل معالجه است؟ فوبیا نوعی خوف از موقعیت های ویژه است که در شکل مواجه شدن با اون موقعیت بوجود می آید و همیشگی نیست. حتما اشخاصی را دیده اید که همیشه وابسته نوعی اضطراب و خوف هستند و دلواپس موضوعات مختلفند این افراد همیشه وابسته خوف و اضطرابند اما افرادی که فوبیا دارند نسبت به یک داستان ویژه حساسند در شکل مواجه شدن با اون وابسته خوف و خوف می شوند.
بنابراین فوبیا را می توان این گونه تعریف کرد:
فوبیا یک خوف غیرقابل کنترل، غیرمنطقی و پایدار از یک شی، موقعیت یا کوشش ویژه است.
نوعی خوف و خوف شدید که در موقعیت های ویژه بوجود می آید و حالت غیر طبیعی دارد و با وجود اینکه فرد می داند این خوف و اضطراب او غیر منطقی است اما نمی تواند با اون مواجهه کند و حتی ممکن است روند زندگی عادی شخص را مختل کند.
افراد زمانی با خوف خاصی مواجه می شوند که نسبت به اون فوبیا دارند علائم متفاوتی علامت می دهند: ناراحتی، حالت تهوع، تنفر، غش، بیهوشی، لرزش، تپیدن قلب، عرق کردن، تنگی نفس، سرگیجه، غذا خوردن بیش از اندازه، تهوع، ناتوانی و حتی فلج موقت از علائم فوبیا هستند.
معرفی انواع فوبیا
فوبیا شامل انواع مختلفی است و انواع اون فراوان متفاوتند به طور کلی فوبیا را می توان به دسته ی اصلی تقسیم کرد:
- فوبیای ویژه Specific phobia
- فوبیای اجتماعی Social phobia
- آگورافوبیا
آگورافوبیا و فوبیای اجتماعی (اضطراب اجتماعی) فوبیای پیچیده نامیده می شوند زیرا شناسایی محرک های آنها می تواند دشوار باشد.
فوبیای ویژه
فوبیای ویژه مربوط به یک شی یا موقعیت ویژه است. همانند فوبیای پرنده یا فوبیای پرواز.
چند مثال از فوبیای ویژه
- فوبیای حیوانات:
افرادی که فوبیای حیوانات دارند با دیدن حیوان خاصی وابسته فوبیا می شوند و حتی ممکن است با دیدن عکس یا فیلم اون حیوان و یا حتی با شنیدن اسم اون وابسته شور های ناشی از فوبیا شوند.
شایع ترین فوبیای حیوانات عبارتند از: فوبیای عنکبوت، مار پرنده، مارمولک و …
برخی افراد نسبت به اتفاقات طبیعی که در دنیا چهره می دهد فوبیا دارند. همانند خوف از ارتفاع یا Acrophobia، خوف از طوفان و رعد و برق یا Astraphobia، خوف از آب یا Aquaphobia، تاریکی، طوفان یا میکروب.
- انواع دیگر فوبیای ویژه:
فوبیای موقعیتی همانند پرواز، رفتن به دندانپزشک، تونل، فضاهای کوچک یا پله برقی.
فوبیاهای مربوط به بدن همانند خون، استفراغ، تزریق، خفگی، کارها پزشکی یا زایمان.
فوبیای جنسی همانند خوف از رابطه جنسی یا خوف از برهنگی.
فوبیای اجتماعی
فوبیای اجتماعی که به اون اضطراب اجتماعی نیز گفته می شود عبارت از داشتن خوف شدید و فلج کننده از موقعیتهای اجتماعی میباشد. چنین افرادی فراوان زیاد کم جرات بوده و در برابر دیگران دست پاچه شده و فراوان خجالت می کشند. خوف از صحبت کردن در گروه معمول ترین نوع این فوبیا است.
دقت کنید که فوبیای اجتماعی با خجالتی بودن تفاوت دارد.
چند مثال از فوبیای اجتماعی:
- سخنرانی در جمع
- غذا خوردن در جمع
- صحبت کردن با تلفن
- ملاقات با افراد جدید
- صحبت کردن با مقامات رسمی، همانند صحبت با پزشکان
فوبیای اجتماعی می تواند دلیل شود حس انزوا و گوشه گیری کنید.
آگورافوبیا
در نهایت، آگورافوبیا خوف از حمله پانیک در جایی است که هیچ راه فراری از اون وجود ندارد. اضطراب مرتبط با آگورافوبیا به نوبه خود می تواند دلیل حملات پانیک شود. مثالهایی از آگورافوبیا عبارتند از خوف شدید وقت تنهایی در خارج از خانه، تنها بودن در خانه، بودن در میان فراوانی، بودن در آسانسور، قرار گرفتن روی پل یا موقعیتهای مشابه.
برخی از انواع فوبیا
- خوف از رانندگی یا Vehophobia
- خوف از پرواز یا Aerophobia
- فوبیای بودن در مکان های بسته همانند آسانسور یا Claustrophobia
- خوف از دکمه یا Koumpounophobia
- خوف از دلقک یا Coulrophobia
- خوف از دست دادن عزیزان
- خوف خفگی Pseudodysphagia
- خوف از تهوع داشتن یا Emetophobia
- خوف از مرگ یا Thanatophobia
- فوبیای تنهایی یا Monophobia
- فوبیای تاریکی یا Nyctophobia
- خوف از عبور از خیابان
- خوف از عنکبوت (Arachnophobia)
- خوف از استفراغ
- خوف از پله برقی
- خوف از تونل
- فوبیا فضای بسته
- فوبیا آمپول
- فوبیای خون، نوعی خوف است که افراد با دیدن خون، تزریق و هرگونه جراحت وابسته اون می شوند و حالت های روانی فوبیا به اون ها دست می دهد. این افراد گاهی به قدری از خون می ترسند که نمی توانند به درمانگاه یا بیمارستان بروند.
علائم فوبیا
علائم روانی فوبیا
- حس اضطراب غیرقابل کنترل
- اجتناب از شی یا موقعیت به هر قیمتی
- ناتوانی در عملکرد
علائم فیزیکی فوبیا
- افزایش تعریق
- تنفس غیر طبیعی
- ضربان قلب سریع
- لرزش یا لرزش
- گرگرفتگی
- لرز
- تنگی قفسه سینه
- حس سفتی در گلو
- دهان خشک
- حس سوزن سوزن شدن
- گیجی
- سردرد
- حالت تهوع
- سرگیجه
آیا فوبیا قابل معالجه است؟
راه معالجه فوبیا چیست؟ خوشبختانه، فوبیا قابل معالجه است و زیادتر افرادی که به دنبال معالجه فوبیا هستند به طور کامل بر خوف های خود غلبه میکنند. بسیاری از افراد مبتلا به فوبیا که فکر می کنند خوف شان احمقانه، بچه گانه و ناچیز است، بیشتر تلاش در پنهان کردن اون می کنند و تا زمانی که این خوف را پنهان کنند، همچنان این مشکل وجود خواهد داشت و آنان را وابسته دردسر خواهد کرد.
حتی پزشکان نیز ممکن است در تشخیص اینکه دردهای معده، فشارخون بالا و ضربان شدید قلب به دلیل خوف می باشد اشتباه می کنند، مگر اینکه از مریض بپرسند و یا اینکه خود فرد به ترسی که دارد نشانه کند. راه معالجه فوبیا شامل: رفتار درمانی، آموزش و استفاده از داروست.
خوب تر است از اضطراب های بیجا خودداری کنید و تلاش کنید زندگی بدون استرسی برای خود آماده کنید تا دلیل بیماری های روانی همانند فوبیا را کم کنید.
معالجه فوبیا با رفتار درمانی
در رفتار درمانی، فرد آموزش واجب برای کنترل واکنش های غیر ارادی خود را از درمانگر دریافت می کند. در این حالت فرد، شی یا وضعیت ترسناک را در ذهن خود تسجم می کند و کار را با دید کردن تصاویری که تداعی کننده اون شی یا وضعیت هستند، ادامه می دهد و درنهایت تجارب واقعی با اون موقعیت یا شی ترسناک را کسب می کند.
با تکرار این کار، شخص با اون حالت خو گرفته و می تواند خوف و وحشتی را که در قبل حس می کرده از بین ببرد. این نوع معالجه به شکل فردی و گروهی انجام می شود و ممکن است تا 15 هفته طول بکشد.
فوبیاهای شگفت آور
- فوبیاهای شایع را به احتمال فراوان دیده ایم اما شاید باورتان نشود که مردم در مناطق مختلف دنیا از چه چیزهای شگفت آور و غریبی می ترسند. در زیر به چند مورد از فوبیاهای شگفت آور نشانه می کنیم:
- فوبیای حمام
- خوف از گل آنتروفوبیا (Anthophobia)
- فوبیای مدرسه
- خوف از تغییرات جوی
- خوف از گلها
- خوف از چیزهای نامتقارن
- فوبیای کار نکردن قلب
- خوف از کلمات بلند
- خوف از جاذبه زمین
- فوبیای در دسترس نبودن
- خوف از عروسک
- خوف از آینه
- خوف از شیاطین
- خوف از مادر شوهر
- خوف از چسبیدن کره بادام زمینی به سقف دهان
- خوف از نشستن
تفاوت خوف و فوبیا
خوف یک حس طبیعی است و زمانی به سرغ ما می آید که با یک خطر واقعی روبرو شویم اما فوبیا یک خوف غیرمنطقی است که می تواند به قدری شدید باشد که زندگی روزمره شما را مختل کند.
یکی از مهمترین تفاوت های خوف و فوبیا این است که فرد مبتلا به فوبیا ممکن است حتی وقت فکر کردن به اشیاء و یا موقعیت های ویژه علائمی همانند لرزش، عرق کردن و غیره داشته باشد به همین دلیل افراد مبتلا به فوبیا از هر موقعیت یا شیئی که منشأ خوف آنها است دوری می کنند.
برای تشخیص فوبیا از خوف به مثال زیر توجه کنید:
فردی که فوبیای سگ دارد، ممکن است با تماشای فیلم سگ ها، فکر کردن به سگ ها یا دید کردن به یک توله سگ، خوف روانی شدید را تجربه کند صحیح همانند زمانی که یک سگ واقعا در نزدیکی اوست. فردی که فوبیا از سگ دارد ممکن است برنامههای روزمره خود را تغییر دهد تا از عبور از خانههایی که سگها در اون زندگی میکنند اجتناب کند یا از کنار پارک سگها رانندگی نکند.
منشا فوبیا چیست؟
معمولا منشا فوبیاهای ویژه مربوط به دوران کودکی و سن حدود 7 سالگی می باشد. اگرچه ممکن است اما در مورد دو نوع دیگر فوبیا یعنی فوبیای اجتماعی و آگورافوبیا معمولا سپس از کودکی ساختن می شوند. به نام مثال، فوبیای اجتماعی ممکن است در سال های نوجوانی شروع شود و آگورافوبیا معمولاً در آغاز دهه بیست شروع می شود.
رویدادها یا صدمه های قبل:
مثلا خاطرات بد مربوط به یک پرواز یا جراحتی که سالیان نزد توسط یک سگ برای شما ساختن شده می توانند تأثیری پایدار بر حس شما نسبت به آنها داشته باشند.
فوبیای اطرافیان می تواند به ما منتقل شود:
شما ممکن است همان فوبیای ویژه والدین یا خواهر و برادر بزرگتر را داشته باشید. اگر آنها نسبت به چیزی که از اون می ترسند واکنش شدید علامت دهند، این ممکن است بر شما نشان بگذارد که همین حس را داشته باشید.
در آخر
فوبیا نوعی خوف ناخواسته و غیر ارادی است که شخص مبتلا را وابسته نگرانی می کند و دردسرهایی برای او ساختن می کند اما خوشبختانه این بیماری معالجه دارد و با حوصله و حوصیه و کمک گرفتن از افراد متخصص می توان اون را معالجه کرد. امیدواریم به سوالات شما در رابطه با اینکه فوبیا چیست؟ آیا فوبیا قابل معالجه است؟ و… پاسخ داده باشیم.
[ad_2]