[ad_1]
اینکه که آمریکایی‌ها هنوز راه حلی برای منظور نداده‌اند ضمانت ماندگاری برجام است. و دلیل اینکه ایران خواهان چنین تضمینی است روشن است.
به شرح صفحه اقتصاد، «منظور مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای نهایی کردن توافق احیای برجام»؛ این عبارت در روزهای قبل به تیتر نخست بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی تبدیل شد و دلیل جدید پدید آورده تا سوهای غربی بتوانند دو بازی همیشگی تعیین ضرب‌الاجل و مقصرنمایی ایران را پیگیری کنند.
هنوز جزئیاتی از طرح پیشنهادی جوزپ بورل به دست نیامده اما قابل نزد‌بینی است که هر طرحی برای سو ایرانی (با توجه به سوابقی که از رفتار آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در اجرای برجام وجود داشته) تنها در صورتی قابل پذیرش خواهد بود که بتواند حاوی راهکارهایی عملیاتی برای رفع نگرانی‌هایش در زمینه چند داستان باشد.
با آنکه سوهای غربی از تاریخ توقف مذاکرات دفعات مدعی شده‌اند که توافقی مهیا امضا بر روی میز مذاکرات قرار دارد رتبه‌های جمهوری اسلامی ایران گفته‌اند که مسائلی که از ابتدا عامل اصلی نگرانی ایران بوده‌اند باقی مانده‌اند و واجب است در خصوص آنها گفت‌وگوهای بیشتری انجام شود.
نخستین نگرانی تهران که ظاهراً آمریکایی‌ها هنوز راه حلی برای اون منظور نداده‌اند ضمانت ماندگاری برجام است. این مسئله که برای چی ایران خواهان چنین تضمینی است تا حد زیادی روشن است.
سو آمریکایی یک بار توافق را نقض کرده و نمایندگان جمهوری‌خواه همین حالا به طرق مختلف از جمله معرفی طرح‌های قانونی، نگارش نامه و موضع‌گیری‌های شفاهی تهدید کرده‌اند در صورتی که بار دیگر یک رئیس‌جمهور از حزب آنها به قدرت برسد توافق جدید به سرنوشت توافق قبلی وابسته خواهد شد.
مسئله ضمانت، جدا از این برای شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی که خواهان معامله با سوهای ایرانی هستند نیز با ارزش و مهم بودن دارد. همان‌طور که به یاد داریم حتی در همان دولت «باراک اوباما» که خط و علامت کشیدن‌های نماینده‌های جمهوری‌خواه درباره پاره کردن برجام هنوز امکان باقی ماندن در حد یک تهدید غیرعملیاتی را داشت نیز شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی به سبب برخی سیاست‌های واشنگتن که کوشش می‌کرد ریسک همکاری با ایران را بالا دید کرد از نزدیک شدن به مراوده با سوهای ایرانی حذر می‌کردند.
قابل نزد‌بینی است که از دید مذاکره‌کنندگان ایرانی توافق جدید تنها در صورتی که به مکانیسم‌هایی مجهز باشد که سد تکرار تجربه قبل شود امکان جلب همکاری بانک‌های و شرکت‌های ریسک‌گریز در سطح بین‌الملل را خواهد داشت و در غیر این شکل، بار دیگر به سندی تبدیل خواهد شد که تعهدات اضافی را به دوش برنامه هسته‌ای ایران تحمیل می‌کند بدون آنکه ما به ازای اقتصادی معقول ارائه دهد.
دغدغه دیگری که از زاویه دید سو ایرانی دوباره هم ریشه در تجارب اجرای برجام از سال 2015 به این سو دارد، اطمینان از «رفع واقعی تحریم‌ها» به جای رفع تحریم‌ها روی کاغذ است. مذاکره‌کنندگان ایران می‌گویند در صورتی که قرار است برجام به طور کامل اجرا شود بایستی بر خلاف نقض عهدهای قبل برای ایران انتقاع اقتصادی واقعی به دنبال بیاورد.
مسئله مهم دیگری که تجربه علامت داده این است که دولت ایالات متحده از ابزارهای حقوقی مختلفی برخوردار است که می‌تواند با نگه داری برخی اهرم‌های فشار اجرای توافق را گروگان گرفته و اون را به گونه‌ای که به نفع خودش باشد، اجرا کند. یکی از این اهرم‌های بالقوه فشار موضوعات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
بر همین پایه یک دیپلمات ایرانی روز قبل گفت: «مسائل ادعایی پادمانی با فشار سیاسی ساختن شدند و با فشار سیاسی ادامه پیدا کرده‌اند و ماهیت سیاسی دارند و نباید دستاویزی برای سواستفاده علیه ایران در آینده باشند.»
جمهوری اسلامی ایران می‌گوید تهران همزمان با اجرای محدودیت‌ها و تعهدات هسته‌ای برجامی نمی‌تواند بپذیرد که همچنان متهم به عدم اجرای تعهدات پادمانی باشد. از سو دیگر، اصرار سوهای غربی بر تفکیک میان برجام و موضوعات ادعایی پادمانی این گمانه را نیرومند می‌کند که دستور کار پنهانی برای دوباره نگه داشتن این موضوعات و استفاده‌گیری از آنها جهت اعمال فشار به ایران در آینده، وجود دارد. سابقه عملکرد شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علامت می‌دهد که تصمیمات و قطعنامه‌های این نهاد انگیزه‌هایی سیاسی دارد.
جمهوری اسلامی ایران گفته هر چند برای رسیدن به توافق مهیا است اما از پیگیری منافع خود دست نخواهد کشید. تجربه نحوه رفع تحریم در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما علامت می‌دهد چنانچه در مرحله مذاکرات محکم‌کاری‌های واجب شکل نگیرد نه تنها مشکل تحریم‌ها برطرف نمی‌شود، بلکه دستیابی به لغو تحریم‌ها در قطعه برجام ناممکن می‌شود.
منبع: تسنیم
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[ad_2]