[ad_1]

میرزا محمدتقی خان امیرکبیر فرزند کربلایی قربان بیگ فراهانی در سال 1222 ق در هزاوه فراهان از توابع اراک (سلطان آباد قبلی) متولد شد. کربلایی قربان پدر امیرکبیر در دستگاه میرزا عیسی (میرزا عظیم) پدر میرزا ابوالقاسم قائمرتبه سو آشپزی داشت. مادر امیرکبیر فاطمه سلطان دختر استاد شاه محمد بنا از اهالی فراهان بود. میرزا محمدتقی خان برای هوش و توانایی کمنظیرش از همان دوران نوجوانی مورد توجه میرزابزرگ و سپس قائمرتبه فراهانی قرار گرفت و به نظم به سو منشیگری اون دو دست یافت و به سرعت مورد توجه قائمرتبه و عباس میرزا نایبالسلطنه قرار گرفت. اولین تجربه سیاسی میرزامحمدتقی خان همراهی خسرومیرزا فرزند نایبالسلطنه و هیئت دنبال او در سفرش به روسیه تزاری بود. این مسافرت بهدنبال کشتن گریبایدوف وزیر مختار روسیه در تهران و در شوال 1244 و به منظور عذرخواهی از اتفاق کشتن گریبایدوف شکل گرفت.
زیادتر بفهمید : از ماجرای ازدواج های امیرکبیر تا روزی که امیرکبیر گریست
وکیل تام الاختیار
میرزاتقی خان طی سالهای آتی بیشازنزد در انجام امور دیوانی و غیره لیاقت و شایستگی علامت داد و در اواخر دوران سلطنت فتحعلیشاه در دستگاه محمدخان زنگنه امیرنظام و پیشکار آذربایجان درون خدمت شد. چند سال سپس و در 1253 ق میرزا محمدتقی وزیر نظام آذربایجان گردید. میرزا محمدتقی که اکنون به امیرنظام ملقب شده بود در 16 شوال 1253 به دنبال ناصرالدین میرزا ولیعهد عازم روسیه شد و در ارمنستان (ایروان) با نیکلای اول تزار روسیه ملاقات کرد. از مهمترین مأموریتهای سیاسی امیرنظام در دوران سلطنت محمد شاه ریاست نمایندگی دولت ایران در کمیسیون دوستی ارزنةالروم بود که به نام «وکیل تام الاختیار» ایران در ماه صفر 1259 شروع شد و بهرغم تمام مشکلاتی که بروز کرد پس از چهار سال که از اقامت امیرکبیر در عثمانی سپری میشد قرارداد دوستی مطلوبی با عثمانی به امضا رسید.
لقب امیراتابک اعظم
پس از عقد قرارداد دوستی در 16 جمادی الثانی 1263 امیرنظام مقاوم مورد تشویق و تفقد محمدشاه قرار گرفت. امیرنظام که از سالها قبل با ناصرالدین میرزا الفت و نزدیکی پیدا کرده بود پس از فوت محمدشاه مقتدرانه مقدمات و اسباب بر تخت نشستن ناصرالدین شاه را آماده آورد و در 14 شوال 1264 سلطنت ناصرالدین شاه را اعلام کرد. امیرنظام که با شروع سلطنت ناصرالدین شاه منصب صدراعظمی یافته بود در 22 ذی قعده 1264 علاوه بر لقب امیرنظامی به القاب امیرکبیر اتابک اعظم نیز مفتخر شد.
امیرکبیر وقت کوتاهی پس از صدارت اصلاحات سیاسی، امنیتی، مالی، اقتصادی و فرهنگیاش را شروع کرد و در این بین ساختن امنیت و آخر دادن به شورشها و جنگجو گریها و نیز اصلاحات مالی و پیشگیری از اجحافات پیدا و پنهان صاحبان قدرت و نفوذ را در اولویت برنامه های خود قرار داد و وقت کوتاهی پس از صدارت علامت داد که تصمیم دارد از نفوذ و دخالت بیگانگان (روس و انگلیس) در امور مختلف سرزمین بکاهد. از جمله کارها مهم امیرکبیر آخر دادن و سرکوب شورش محمدحسنخان سالار فرزند اللهیارخان آصف الدوله در خراسان (در نوروز 1266 ق) بود. در همان حال امیرکبیر ضمن نظم بخشیدن بر امور دستگاه سلطنت و حکومت و کنترلی که بر اعمال و رفتار دیوانیان، شاهزادگان، خاندان سلطنت، رجال و صاحبان قدرت و غیره اعمال میکرد اصلاحات پهناور ای در امور اداری سرزمین به عمل آورد و با ریشهکن کردن بسیاری از مفاسد اداری و مالی در اداره امور سرزمین نظمی جدید به وجود آورد؛ بگذریم از این که کارها اصلاحی امیرکبیر برخی از مهمترین دیوانیان و صاحبان نفوذ و قدرت را با او دشمن کرد.
بازسازی ارتش و قشون
از دیگر اصلاحات امیرکبیر بازسازی ارتش و قشون و پایهگذاری نظمی جدید در نیروی نظامی سرزمین بود. آگاهان و ناظران امور در همان روزگار از سازمان نظامی جدیدی که امیرکبیر پایه گذاری کرد مقاوم تمجید و تمجید میکنند. از دیگر کارها امیرکبیر ساختن چاپارخانه، تذکره خانه (اداره گذرنامه)، بنای بازار و تیمچه و سرای امیر در تهران، ساخت سازمان اطلاعاتی – جاسوسی و خبررسانی و خفیهنویسی بود که در دوران صدارت او فراوان کارآمد عمل میکرد. امیر کبیر همچنین تلاشهای بسیاری برای اصلاحات قضایی و به تبع اون از بین برداشتن شیوه بستنشینی انجام داد که در موارد فراوان روندی انحرافآمیز یافته بود. از مهمترین کارها امیرکبیر ساخت دارالفنون بود که پس از تلاشهای فراوان در 5 بهارالاول 1268و فقط 13 روز قبل از کشتن امیرکبیر افتتاح شد. امیرکبیر در همان دوران کوتاه صدارت (1264─ 1268 ق) گامهای استواری برای توسعه اقتصادی و صنعتی سرزمین و نیز رشد اقتصاد تجاری سرزمین برداشت و برای مثبت شدن تراز بازرگانی خارجی ایران تلاشهای فراوانی انجام داد.
انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه
انتشار روزنامه وقایعاتفاقیه، تلاش برای ترجمه و انتشار کتب از دیگر کارها امیرکبیر بود. امیرکبیر که خود فردی مذهبی بود در ارتقاء شأن و منزلت علما و روحانیون سعی کرد. بهمخصوص نقش برجسته امیرکبیر در سرکوب شورش باب و از بین برداشتن فتنه بابیه که با محاکمه و قصاص سید علیمحمد باب بهآخر رسید، روابط امیرکبیر و علمای دینی را بیشازنزد تحکیم بخشید. وطندوستی و مخالفت شدید امیرکبیر با نفوذ کشورهای خارجی در ایران، تلاش برای برقراری عدالت و امنیت، پیشگیری از شکنجه و اذیت متهمان و مجرمان، پیشگیری از پناهندگی جنایتکاران و مجرمین سیاسی و غیره در سفارتخانههای خارجی و تلاش برای قطع ارتباط جاسوسی – اطلاعاتی اتباع داخلی برای نمایندگان خارجی از دیگر کارها اصلاحگرانه امیرکبیر در طول دوران کوتاه (چهار ساله) صدارت بود.
امیرکبیر که از همان شروع صدارت مقاوم مورد حمایت و اطمینان ناصرالدین شاه قرار گرفته بود در روز جمعه 22 بهارالاول 1265 با ملکزاده خانم عزتالدوله خواهر تنی شاه ازدواج کرد.
تلاشهای اصلاحگرانه امیرکبیر مدتی طولانی تداوم نیافت و در حالی که سیاست خارجی مستقل امیرکبیر و تلاشهای جدی او برای قطع نفوذ و دخالت روس و انگلیس میرفت تا طلیعه شروع عصر نوینی در سرزمین شود توطئههای نمایندگان سیاسی این دو سرزمین و همگامی بدخواهان پیدا و پنهان داخلی امیرکبیر با سیاست بیگانگان بهتدریج موجبات رنجش و سپس نومیدی و خشم ناصرالدین شاه را از او آماده آورده از صدارت اعظمی و دیگر مشاغل اداری و نظامیاش معزول کرده و به شهر کاشان تبعید کرد. بدین نظم با دسیسه بیگانگان و همدستی و خیانت گروهی از عوامل اثرگذار داخلی ناصرالدین شاه حاجی علی مراغه ای (حاجب الدوله) را مأمور کشتن امیرکبیر کرد.
امیرکبیر در محرم 1268 از رتبه صدارت عظمی عزل شد و در شب شنبه 18 بهارالاول 1268 توسط حاجبالدوله در حمام فین کاشان به کشتن رسید.
زیادتر بفهمید : واکنش رسانه ها به مرگ امیرکبیر+تصاویر دیده نشده
زیادتر بفهمید : به مناسبت سالروز شهادت امیرکبیر +مطالعه کارها مهم وی
زیادتر بفهمید : 28 آبان 1230 سالروز صدور فرمان عزل امیرکبیر
زیادتر بفهمید : کشتن امیركبیر
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: noorportal.net
[ad_2]