۱۰ فیلم نئونوآر برتر قرن بیست و یکم

در حالی که اولین موج از فیلم نوآر در تاریخ سینما تنها ۲۰ سال دوام داشت، میراثی که برای سینما به جای گذاشت فراوان عظیم و قابل توجه بود و این داستان را می توان در ژانر نئونوآر که دفعات از پشت پرده خارج آمده به وضوح دید. ترندهای سینمایی می آیند و می روند، اما قرن بیست و یکم دوران عالی ای برای ژانر نئونوآر بوده است و دلیل این داستان نیز فراوان آشکار است. دورانی که در اون زندگی می کنیم دورانی فراوان پیچیده است و به همین دلیل است که فیلمسازان می خواهند این داستان را با قصـه هایی در مورد شخصیت های با اصول اخلاقی پیچیده در انجام کاری اشتباه با دلیلی صحیح یا برعکس به عکس بکشند.

از سال ۲۰۰۰ شاهد تعداد زیادی از فیلم های نئونوآر خلاقانه بوده ایم که برخی الگوی اورجینال کارآگاهان کارکشته و زنان اغواگر را به این ژانر بازگردانده و برخی دیگر فراتر رفته و از الگوهای این ژانر معروف برای روایت قصـه هایی در مورد اشخاص به کنار اخراج شد و دیدگاه های متفاوت استفاده کرده اند. شاید این ها بهترین فیلم ها برای پرت کردن حواس شما از واقعیت های زندگی نباشند اما هیچ ژانری در جستجو و بزرگنمایی جنبه تاریک و مه آلود بشریت و روایت قصـه هایی شور انگیز در این راه به اندازه این فیلم ها برنده نبوده است. در ادامه این مطلب تصمیم داریم شما را با ۱۰ مورد از بهترین فیلم های ژانر نئونوآر قرن بیست و یکم دوست کنیم.

۱۰- Nightcrawler

فیلم های نوآر دائماً به جنبه تاریک تر زندگی می پردازند اما این بدان معنا نیست که نمی توانند مشغول کننده و بامزه باشند. فیلم Nightcrawler یک نمایش ترسناک است که داستان تکان دهنده و ناخوشایندش را با مقدار زیادی از خوشمزگی و شجاعت به عکس می کشد و بر این نکته تاکید دارد که مخاطب از تماشای فیلم خوشی ببرد. جیک جیلنهال در یکی از بهترین نقش آفرینی های دوران بازیگری اش نقش لو بلوم را بازی می کند، آدم دون پایه و ناخوشایندی که کوشش دارد به سرعت به موفقیت دست یابد. او به یکباره درون دنیای مبهم فوتوژورنالیسم می شود و در می یابد که با گرفتن عکس از رویدادها هولناک برای خبرگزاری های محلی می تواند کسب حقوق کند.

هر چه عکس های او تصاویر ترسناک تری را به عکس بکشند، او می تواند دسترسی بیشتری به منابع مختلف داشته و در نهایت دستمزد بیشتری نیز بگیرد. همانند بسیاری از فیلم های نوآر برتر تاریخ سینما، روایت این فیلم نیز به سو تاریکی می رود اما Nightcrawler روایتی بدور از اخلاق است. بدون اینکه رویه خود را آشکار کند، لو قرار نیست در این راه به اشتباهش پی ببرد یا حتی عواقب رفتارهایش را متحمل شود، او تنها بیش از نزد در سیاهی و تاریکی غرق می شود. جیلنهال با خنده های دیوانه وار چنان به خوبی نقش لو را بازی می کند که انگار تقلای بی امان او نماد رویای آمریکایی است، حتی زمانی که تغییر اجتناب ناپذیر از مشاهده گر به محرک جنایت را در او شاهد هستیم.

۹- You Were Never Really Here

دفعات پابرجا شده که واکین فینیکس یکی از بهترین بازیگران مرد سال های اخیر هالیوود بوده است و با جایزه اسکارش برای فیلم جوکر که بحق به او داده شد، او بیش از نزد در فیلم هایی همانند درام تلخ لین رمزی در سال ۲۰۱۷ به نام You Were Never Really Here جذابیت دارد. فینیکس که هیچگاه از بازی در نقش های سنگین و دشوار ابایی نداشته، در این فیلم نقش جو را بازی می کند، کهنه سرباز گذشته با قبل ای چند پوسته و اذیت دیده که حالا تلاش دارد به نحوی در درجه یک شورشی آتش به اختیار، هدفی برای زندگی خود بیابد. او به نام یک محافظ یا سرباز اجیر شده به سوی این هدف قدم بر می دارد، به طور ویژه هنگامی وظیفه پیدا کردن کودکان گمشده یا اجرای عدالت سختگیرانه علیه کسانی که به این کودکان صدمه زده اند را می پذیرد.

همانطور که پیداست تماشای این فیلم آسان نیست اما رمزی به شکلی هوشمندانه همه چیز را سرزنده و خوشی قسمت نگه می دارد و برای قسمت اعظم فیلم از جستجوی منفعت شخصی در قصـه خودداری می کند. انگیزه جو برای اختصاص زندگی اش به این هدف ویژه پیچیده است و بیشتر رازآلود: او مردی صدمه دیده است که تلاش دارد کارهای خوب انجام دهد اما دنیایی که در اون زندگی می کند تنها بیش از نزد به او صدمه می زند. جو شخصیتی است که اگر چه دنیای اطرافش بدترین بلاها را بر سرش آورده اما همچنان امیدوار است که تغییری ساختن کند اما مشخص نیست که در این امر برنده می شود یا نه.

۸- Killing Them Softly

به نام یکی از نادیده گرفته شده ترین فیلم ها در خاطره مدرن سینما، دومین همکاری اندرو دومینیک و برد پیت سپس از فیلم جسی جیمز، فیلم Killing Them Softly یک فیلم شور انگیز و باکیفیت با جلوه های دهه ۷۰ و برداشتی هجوآمیز و مدرن است. پیت در این فیلم نقش جکی را بازی می کند، یک آدمکش بامزه کلیشه ای که مامور مطالعه در مورد سرقت از یک کازینو می شود که ظاهراً کار خودی هاست اما هر چه جکی زیادتر نزد می رود دنیایی که کشف می کند تاریک تر است.

فیلم Killing Them Softly در تجلل زدایی از دنیای جرم و جنایت بی نقص ظاهر می شود با وجود دو بدن از نمادهای ژانر گانگستری، ری لیوتا و جیمز گاندولفینی (در یکی از بهترین نقش آفرینی های دوران شغل ایش) که نقش جنایتکاران و قاتلانی دور از دوران اوجشان را بازی می کنند، به کیفیت بالاتری می رسد. هیچ چیز بامزه یا خوشایندی در مورد جنایت قصـه فیلم وجود ندارد و قصـه در مورد یک سری انسان اجیر شده فراوان خونسرد، متفکر و دوراندیش است که موفقیتشان در دنیای زیرزمینی شان به میزان تحملشان از خشونت بستگی دارد. فیلم با نظارت متفاوت مخاطبان روبرو شد در شرایطی که فیلم تمام تلاشش را انجام داده بود تا با فرمول معمول فیلم نوآر همخوانی نداشته باشد و پیامی که در انتهای فیلم داده می شود نیز متفاوت است.

۷- Before The Devil Knows You’re Dead

سیدنی لومت به نام یکی از افسانه ای ترین فیلمسازان تاریخ سینما فیلم های بی نقص زیادی در مورد دنیای جرم و جنایت ساخته است اما همیشه علامت داده که می توان انسانیت را در شخصیت های این فیلم ها یافت، چیزی که در فیلم های ۱۲ Angry Men, Dog Day Afternoon و The Verdict دیده می شود. در فیلم Before The Devil Knows You’re Dead اما لومت رویکردی متفاوت را در نزد می گیرد. در این فیلم، فیلیپ سیمور هافمن و ایتان هاک نقش اندی و هنک هانسون را بازی می کنند، دو برادری که فراوان زیاد به پول نیاز دارند و برای رسیدن به اون حاضرند دست به هر کاری بزنند.

اندی برادرش را متقاعد می کند که از جواهر فروشی خانوادگی شان سرقت کنند اما اتفاق طبق نقشه نزد نرفته و عواقبی تراژیک چهره می دهند. بازی هافمن فقید فراوان تاثیرگذار و بی نقص است، پر از خشم و درماندگی، و بازی های آلبرت فینی و ماریسا تومی در نقش پدر و مادر قصـه نیز دستکمی از بازی او ندارند. این فیلم با شخصیت هایی تماماً منفی ساخته شده اما سبک فیلمسازی لومت چنان خوشایند و پویاست که تمامی اتفاقات فیلم شور انگیز جلوه می کنند. روایت پیچیده و زیرکانه در قسمت خانوادگی و جنایی دلیل شده که این فیلم آخرین پیروزی عظیم برای یک فیلمساز برجسته باشد، یک فیلم جنایی بالغ و بی نقص که به مخاطبانش احترام می گذارد.

۶- The Man Who Wasn’t There

جوئل و اتان کوئن پیشتر نیز با فیلم های Blood Simple و Fargo درون ژانر نوآر شده بودند اما هیچ وقت به اندازه فیلم کمتر دیده شده The Man Who Wasn’t There در سال ۲۰۰۱ به طور کامل این ژانر را در بغل نگرفته بودند. این فیلم سیاه و سفید به سبک و سیاق دهه ۴۰ هالیوود از اون فیلم هایی است که یواش یواش مخاطب را در قصـه غرق می کند، با بازی بیلی باب تورنتونِ بدون تاریخ انقضا در نقش آرایشگری یواش و کم سخن به نام اد اکرین. او کسب و کار کسادی داشته و همسرش، دوریس، نیز به او خیانت می کند و به همین خاطر وقت فرصتی برای خوب تر کردن شرایط دست می دهد، اد دست به باجگیری از رییس دوریس می زند، تصمیم عظیم اخلاقی که عواقب هولناک بسیاری در پی دارد.

این فیلم همان رویکردهای فیلمسازی منحصربفرد برادران کوئن را در خود دارد اما در روزگاری ساخته شده است که کمدی های سبک به شکل فزآینده ای اون ها را از راه فیلمسازی شان دور کرده بود. قلب سیاه The Man Who Wasn’t There پیشقراول دوران زرد بود که این دو به زودی واردش می شدند. تورنتون یکی از بهترین گزینه ها برای نقش اول در ژانر نئونوآر است و نقشش را با دقت و جزییات بی نقص بازی می کند و در شرایطی که درون تصمیم های اشتباه ویرانگر می شود نیز ماهیت انسانی واقعی اش را نگه داری می کند.

۵- Brick

در حالی که بسیاری از فیلم های این فهرست از نوآرهای اصلی دهه ۴۰ و ۵۰ الهام گرفته اند، فیلم Brick تنها فیلمی است که به طور کامل از این سبک فیلمسازی پیروی می کند. دلیل موفقیت فیلم ساده است: سمی اسپید در دبیرستان دنبال با دیالوگ های کوتاه و سودمند و جملات نیشداری که داشیل اراده و ریموند چندرلر در رمان هایش به شکل بی نقصی دارند. به دلیل تصمیم هوشمندان کارگردان/نویسنده رایان جانسون برای ارائه یک ایده کاملاً بالغ از قصـه، فیلم از سقوط به ورطه ناخوشایند بودن دور می شود. قصـه فیلم در درون و دور و بر یک دبیرستان روایت می شود اما روایت مملو از کشتن، خیانت و مواد مخدر است.

بازی ستاره ساز جوزف گوردون لویت در نقش برندن نیز بیش از نزد بر کیفیت فیلم می افزاید. همانند هر کارآگاه کارآزموده ای در فیلم های نوآر، او نیز نقص های خود را دارد و در شرایطی که تصمیم دارد راز یک کشتن را آشکار کند فراوان زیاد اذیت می بیند اما هر بار از جایش بلند شده و به آهستگی این معما را حل می کند. بازیگران کم سن فیلم به خوبی توانسته اند دیالوگ های سبک نوآر را ادا کنند و کارگردان نیز از بودجه اندکش به سود خود استفاده کرده تا تعداد بازیگران را محدود ساخته و از پتانسیل هر شخصیت نهایت استفاده را ببرد.

۴- Nightmare Alley

یکی از جدیدترین فیلم های گیرمو قلب تورو در فهرست نامزدهای کسب بهترین فیلم سال اسکار قرار گرفت اما از همان ابتدا هم مشخص بود که شانس زیادی برای بردن این جایزه ندارد. این فیلم آنقدر گروتسک و ترسناک است که صبر نمی رود برنده اسکار شود، هر چند بامزگی را نیز باید به القاب فیلم اضافه کرد. Nightmare Alley بازسازی فیلمی به همین نام ساخته سال ۱۹۴۷ است و در دنیای سیاه غیبگویی روایت می شود. مردی آواره و بی هدف به نام استن کارلایزل با بازی شرورانه اما خوشایند بردلی کوپر در دورانی مقاوم به یک سیرک می پیوندد و با قواعد   فریب در این دنیا دوست می شود. او با همسرش مالی نمایشش را به جاده می برد اما مشخص می شود که شرایط برای وی و همسرش آنقدر هم ساده نیست.

قلب تورو همانند یک سینمادوست کامل حال و هوای نوآر را در بغل می گیرد. در حالی که Nightmare Alley بیشتر از لحاظ بصری مسحور کننده است اما کارگردان تلاش دارد دنیای تاریک و ناخوشایند قصـه را نیز از دید دور نگه ندارد. قصـه فیلم به نحوی تراژیک بوده و هسته اون ملودرامیک است به مخصوص هنگامی پای شخصیت زن اغواگر با بازی کیت بلانشت به میان می آید. شخصیت کارلایزل نیز شخصیتی بامزه است که سقوطش فراوان قابل نزد بینی بوده اما به همان اندازه تاثیرگذار و جذاب است و چیزی نوآرتر از این نمی توان یافت.

۳- Winter’s Bone

به نام یکی از بهترین غافلگیرهای اخیر دنیای سینما، جنیفر لارنس در فیلم نوآر سرسختانه دبرا گرانیک که در میزوری روایت می شود خود را به نام ستاره جدید سینما معرفی کرد. در فیلم Winter’s Bone، لارنس نقش ری دالی را بازی می کند، دختر غیرعادی ۱۷ ساله ای که باید خانواده فراوان فقیرش را کنار هم نگه دارد. هنگامی پدر ناکارآمدش سپس از آخر آزادی مشروط به زندان دوباره نمی گردد، او توسط پلیس محلی مامور می شود تا پدرش را بازگرداند، در غیر این شکل خانواده اش تنها ثروت شان را از دست می دهند.

بدین نظم ری قدم در راهی می گذارد که او را فراوان زیاد تحت فشار قرار می دهد. او مجبور می شود با اعضای کارتل مواد مخدر و خانواده های شرور درگیر شود تا به هدفش برسد. لارنس در نقش اصلی فیلم بی نقص ظاهر یم شود و جان هاوکس در نقش عموی معتادش تیردراپ نیز به خوبی اوست، مردی که وجودش را شیاطین و خشونت پر کرده اما در نهایت شرافت می رسد. گرانیک با بودجه اندکش کار عالی ای می کند، چنان تنش و وحشتی در شخصیت هایش ساختن می کند که قابل سنجیدن با قصـه ساده اما جذابش نیست. در اینجا با یک شاهکار بی نقص مواجهیم که از ابتدا تا آخر یاد بردن نشدنی اش جذاب است.

۲- Memento

این روزها کریستوفر نولان یکی از مشهورترین فیلمسازان دنیا است، با بودجه هایی هنگفت که به او امکان می دهد رویاهای سینمایی اش را پژوهشگر کند. اما او روزگاری چنان از لحاظ بودجه و اعتبار بود که فیلم های کمتر معروف ای می ساخت علیرغم اینکه همگی شاهکارهایی سینمایی از آب درآمدند، از جمله شاهکار او در سال ۲۰۰۰ به نام Memento که با اون به شهرتی بی سابقه رسید. این فیلم در مورد شخصیت لئونارد شلبی با بازی گای پیرس است، مردی که سپس از یک حمله اسرارآمیز به خود و همسرش نمی تواند دیگر خاطره جدید بسازد. او به شکلی وسواس گونه به دنبال قاتل همسرش می گردد و در این راه عکس های پولاروییدی را همه جا حمل کرده و بدنش را پر از خالکوبی می کند تا اطلاعات مهم و کلیدی که ممکن است به زودی از یاد ببرد را دنبال داشته باشد.

نولان فیلمش را حول یک ترفند ساختاری فراوان پیچیده ساخته، با دو خط روایی موازی که به سو جلو (قبل) و عقب (تاریخ آماده) می رود. این رویکرد دلیل می شود که سطحی تنش زا از غیرقابل اطمینان بودن از روایت در قصـه وجود داشته باشد در شرایطی که یک ثانیه لئونارد قهرمان قصـه خودش است و ثانیه ای دیگر شخصیت شرور قصـه. پیرس همانند همیش بی نقص است و کری اون ماس و جو پانتولیانو به خوبی او را همراهی می کنند، دو بازیگری که بهترین گزینه ها برای شخصیت های یک فیلم نوآر هستند.

۱- Mulholland Drive

قسمت اعظم آثار دیوید لینچ دستکم تا حدودی در حال و هوایی نوآری ساخته شده اند. از وحشت کنار شهری Blue Velvet تا بررسی یک کشتن در مرکز قصـه Twin Peaks، او کارگردانی با کنجکاوی بی آخر است هنگامی پای قسمت تاریکی هویت انسان در میان باشد. این واقعیت ما را به فیلم Mulholland Drive می رساند که شاید متعجب کننده ترین و بهترین کار لینچ تاکنون باشد، فیلمی که هر ثانیه از قابل دسته بندی شدن فرار می کند، فیلمی که رازآلودگی موجود در قلب همه فیلم های نوآر را گرفته و اون را تا نهایت حد ممکن نزد می برد.

رازآلودگی این قصـه چیزی نیست که حتی سرسخت ترین و باهوش ترین کارآگاهان نیز بتوانند اون را حل کنند. در Mulholland Drive، نائومی واتس و لارا النا هارینگ دو نقش اصلی را بازی می کنند؛ تصادف خودرویی، فراموشی،خیانت و اتفاقات شگفت آور نا آشنا نیز در قصـه وجود دارد. این فیلم مانند یک ملودرام بی نقص در بهترین شکل ممکن اون است. بسیاری از بینندگان با درک قصـه مشکل پیدا می کنند اما نکته این نیست. Mulholland Drive همانند ژانر نوآر در کلیت اون، یک حال و هوا، یک فضاست، که بیننده باید اون ها را حس کند، نه اینکه تلاش کند در اون نفوذ نماید، بلکه تنها باید از تماشای پیچیدگی اش خوشی ببرد.